Κατακερματισμός του DNA των σπερματοζωαρίων (DNA fragmentation)
Η ακεραιότητα του DNA των σπερματοζωαρίων είναι απαραίτητη για την γονιμοποίηση και την ομαλή εξέλιξη του γονιμοποιηθέντος ωαρίου.
Τι είναι ο κατακερματισμός του DNA των σπερματοζωαρίων?
Η κυτταρική απόπτωση είναι ένας προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος, ένας φυσιολογικός μηχανισμός στην λειτουργία του οργανισμού. Κατά την λειτουργία αυτή το DNA παθαίνει δομικές αλλαγές σπάζοντας την αλυσίδα του σε μικρότερα κομμάτια.
Όταν έχουμε διαταραχή του μηχανισμού στο σπέρμα, δηλαδή αύξηση του ρυθμού στον μηχανισμό του προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου στα σπερματοζωάρια τότε έχουμε αυξημένο αριθμό σπερματοζωαρίων με κατακερματισμένο DNA.
Τί προκαλεί η γονιμοποίηση με σπερματοζωάριο με αυξημένη κατάτμηση στο DNA?
- Επαναλαμβανόμενες αποβολές
- Χαμηλό ποσοστό γονιμοποίησης και μεγάλο ποσοστό αποβολών σε προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης
- Χαμηλή ποιότητα των εμβρύων
- Αποτυχία εμφύτευσης του εμβρύου στη μήτρα
- Η κατάτμηση δεν εμποδίζει την γονιμοποίηση αλλά την συνέχιση της εγκυμοσύνης
- Ανωμαλίες στα νεογέννητα
- Αυξημένη επίπτωση του παιδικού καρκίνου
Σε μερικές περιπτώσεις ένα πολύ καλής ποιότητας γονιμοποιημένο ωάριο μπορεί να επιδιορθώσει την κατάτμηση.
Πού οφείλεται η κατάτμηση?
Ακριβώς δεν γνωρίζουμε
Ο αυξημένος ρυθμός κατακερματισμού του DNA των σπερματοζωαρίων πιθανόν να συνδέεται με φλεγμονές με τοξικές ουσίες, το κάπνισμα, την έκθεση σε περιβαλλοντικές τοξικές ουσίες την μεγάλη ηλικία , κιρσοκήλη , ασθένειες με υψηλό πυρετό, χρήση κάποιων φάρμακων, καταστάσεων που προκαλούν οξειδωτικό stress.
Έχει βρεθεί ότι στούς υπογόνιμους άνδρες με μη φυσιολογικές παραμέτρους στο σπερμοδιάγραμμα που γίνεται για λόγους ελέγχου γονιμότητας, το ποσοστό των σπερματοζωαρίων με υψηλό δείκτη κατακερματισμού του DNA, είναι υψηλό.
Έχει επίσης βρεθεί ότι άνδρες με φυσιολογικές παραμέτρους στο σπερμοδιάγραμμα έχουν επίσης υψηλό δείκτη κατακερματισμού του DNA των σπερματοζωαρίων.
Πώς ελέγχεται?
Για έλεγχο λαμβάνεται σπέρμα και γίνεται έλεγχος με μια από τις 3 υπάρχουσες τεχνικές. Η πλέον αξιόπιστη είναι η SCSA
Με αυτή μετράται η παρουσία ρηγμάτων στις έλικες του DNA , το ποσοστό σπερματοζωαρίων με ανωμαλία πρωτεϊνών, την ωριμότητα της χρωματίνης και το ποσοστό των σπερματοζωαρίων με κατακερματισμό του DNA.
Ποσοστό > 25% σχετίζεται με κακή γονιμοποιητική ικανότητα.
Δυστυχώς δεν υπάρχει μεχρι στιγμής τεστ που να ελέγχει τον κατακερματισμό ενός σπερματοζωαρίου και να διατηρείται άθικτο προς χρήση για ICSI.
Νεώτερες τεχνικές όπως Sperm Comet test χρησιμοποιούν την κυτταρομετρία ροής και τον ανοσοφθορισμό.
Τι κάνουμε στις περιπτώσεις αυξημένου κατακερματισμού?
Επειδή η κατάσταση μπορεί να είναι αναστρέψιμη, συνιστάται:
- Διακοπή του καπνίσματος και κατάχρησης αλκοόλ.
- Διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά, επειδή το οξειδωτικό stress είναι ο κύριος ένοχος για το «σπάσιμο» του DNA.
- Έλεγχος για τυχόν λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.
- Υγιεινή διατροφή γεμάτη από πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά.
- Συμπληρώματα βιταμινών και αντιοξειδωτικών.
- Διόρθωση τυχόν υπάρχουσας κιρσοκήλης.
- Προτιμάται στις περιπτώσεις υποβοηθούμενης γονιμοποίησης η τεχνική ICSI από την απλή εξωσωματική γονιμοποπιηση.
Ποιοι άνδρες πρέπει να κάνουν την εξέταση?
Άνδρες με:
- Ανεξήγητη στειρότητα
- Κιρσοκήλη
- Παθολογικό σπερμοδιάγραμμα
- Έκθεση σε επιβλαβείς ουσίες
- Ιστορικό παλίνδρομες κυήσεις
- Ιστορικό συντρόφου με πολλαπλές αποτυχημένες IVF / ICSI
- Άνδρες ηλικίας > 50 ετών
Πλεονεκτήματα του Τεστ γιά κατακερματισμό του DNA
Δίνει μια αξιόπιστη ανάλυση της ποιότητας του σπέρματος και βρίσκει άνδρες με πιθανά προβλήματα γονιμότητας.
Βοηθάει στην έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων γονιμότητας.
Δίδει καλύτερη πρόβλεψη αναφορικά με την πιθανότητα επιτυχίας μιας εξωσωματικής γονιμοποπιησης.
Υψηλός δείκτης κατακερματισμού του DNA των σπερματοζωαρίων και πιθανότητες εγκυμοσύνης
Φυσιολογικές κυήσεις με υγειή έμβρυα και παιδιά μπορούν να συμβούν και σε άνδρες με υψηλό δείκτη κατακερματισμού του DNA των σπερματοζωαρίων αν και το ποσοστό μειώνεται όσο αυξάνεται ο δείκτης.
Έμβρυα που προέρχονται από σπέρμα με υψηλό δείκτη κατακερματισμού του DNA έχουν συνήθως πτωχή πρόγνωση.
Σπέρμα από άνδρες με υψηλό δείκτη κατακερματισμού του DNA έχει καλύτερη πιθανότητα επιτυχούς εγκυμοσύνης όταν γονιμοποιεί ωάρια νέων γυναικών από ότι ηλικιωμένων, καθότι έχουν καλύτερη πιθανότητα επιδιόρθωσης της κατάτμησης.
