Συχνότητα του καρκίνου του προστάτη
Ο καρκίνος του προστάτη είναι πιο συχνός καρκίνος στον άνδρα και η δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο μετά το καρκίνο του πνεύμονα. Λόγο της θέσης που αναπτύσσεται μέσα στον αδένα ( μακράν της ουρήθρας) στα αρχικά στάδια δεν δημιουργεί κανένα σύμπτωμα.
- Αιτίες προστατικού καρκίνου
Η αιτία του καρκίνου του προστάτη είναι άγνωστη. Είναι κατά κανόνα καρκίνος της μεγάλης ηλικίας. Ορμονολογικοί, γενετικοί , κληρονομικοί και διατροφολογικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο. Άνδρες που έχουν συγγενή 1ου η 2ου βαθμού που εμφάνισε καρκίνο του προστάτη σε νέα ηλικία (<65 έτη) είναι σε υψηλό κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του προστάτη.
Η διατροφή με ζωικά λιπαρά και κόκκινο κρέας ευνοούν την εμφάνιση καρκίνου του προστάτη. Αντίθετα η διατροφή με φρούτα και λαχανικά, οι τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Α,C, Ε, σελήνιο , λυκοπένιο και πολυφαινόλες δρούν προφυλακτικά.
- Συμπτωματολογία καρκίνου του προστάτη
Ο καρκίνος του προστάτη σε αρχικά σταδια δεν προκαλεί συμπτώματα.
Ανακαλύπτεται τυχαία σε ουρολογική εξέταση ρουτίνας η από την αυξημένη τιμή του psa, ακόμα σε δείγματα απο διουρηθρική εκτομή για καλοήθη υπερπλασία προστάτη.
Επειδή ο καρκίνος του προστάτη δεν προκαλεί συμπτώματα στα αρχικά στάδια είναι σημαντικός ο προληπτικός έλεγχος.
Αυτός περιλαμβάνει την ψηλάφηση του προστάτη με δακτυλική εξέταση από τον ουρολόγο και την εργαστηριακή εξέταση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA).
Ο ετήσιος αυτός έλεγχος σε ασθενείς που δεν είναι υψηλού κινδύνου πρέπει να γίνεται μετά τα 55 έτη ενώ σε άνδρες υψηλού κινδύνου από τα 45.
- Διάγνωση του προστατικού καρκίνου
Σε περίπτωση παθολογικής ψηλάφησης (παρουσία σκληρίας) η παθολογικού για την ηλικία psa τότε ο έλεγχος συνεχίζεται με το διορθικό υπερηχογράφημα και την υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη βιοψία του προστάτη.
Επειδή πολλοί καρκίνοι του προστάτη δεν ειναι ορατοί στο υπερηχογράφημα καινούργιες συνδυαστικές τεχνικές της μαγνητική τομογραφίας (πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία) βοηθούν στο να εντοπίσουμε ύποπτες περιοχές στον προστάτη και να κατευθύνουμε σ΄αυτές με κατάλληλο λογισμικό (Fusion technique) με το διορθικό υπερηχογράφο την λήψη βιοψιών. Αυτό εχει ιδιαίτερη αξία σε δύσκολες περιπτώσεις με αδικαιολόγητη αύξηση του psa και αρνητική βιοψία. Η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία βοηθά επίσης στον υπολογισμό της έκτασης της νόσου και της παρακολούθησης σε περιπτώσεις που δεν απαιτείται λόγο χαμηλής επιθετικότητας της νόσου επεμβατική αντιμετώπιση.
Σε αρχική φάση βρίσκονται μελέτες που αφορούν μετάλαξη συγκεκριμένου γονιδίου η οποία προκαλεί με μεγάλη πιθανότητα ανάπτυξη επιθετικής νόσου.
- Πως γίνεται η βιοψία προστάτη
Όταν υπάρχει υποψία για ύπαρξη καρκίνου του προστάτη ( λόγο ανεξήγητης αύξησης του PSA η παρουσία σκληρίας στην ψηλάφηση του προστάτη) είναι επιβεβλημένη η διενέργεια βιοψίας στον προστάτη.
Η επέμβαση αυτή γίνεται υπό τοπική η γενική αναισθησία ( μέθη) σε εξωτερική βάση.
Η βιοψία γίνεται αφού προηγηθεί προετοιμασία του ασθενούς. Αυτή περιλαμβάνει διακοπή η αλλαγή τυχόν αντιπηκτικών, ρύθμιση υπέρτασης η άλλων καρδιολογικών προβλημάτων, και προληπτικής χορήγησης αντιβιοτικών από την προηγούμενη μέρα. Την ημέρα της βιοψίας 2 ώρες πριν συνιστάται χαμηλός υποκλυσμός.
Με αυτή υπό υπερηχοτομογραφική καθοδήγηση δια του ορθού εισάγεται ο κατάλληλος ηχοβολέας με κατάλληλο οδηγό και λαμβάνονται με βελόνι και κατάλληλο αυτόματο “πιστόλι» πολλαπλές βιοψίες είτε από συγκεκριμένη ύποπτη περιοχή του προστάτη είτε από πολλές περιοχές κάνοντας μια ικανοποιητική δειγματοληψία-χαρτογράφηση του προστάτη αδένα.
Πιθανές επιπλοκές είναι η δυσουρία –επίσχεση, η αιματουρία, η αιμορραγία από το ορθό.
Σημαντικότερη αλλά ευτυχώς σπάνια είναι η εμπύρετη ουρολοίμωξη –σηψαιμία που είναι πολύ σοβαρή και χρειάζεται νοσηλεία. Για τον παραπάνω λόγο η προληπτική αντιβίωση είναι επιβεβλημένη.
Δείτε εδώ οδηγίες για την προετοιμασία για βιοψία προστάτη.
OΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΒΙΟΨΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΟΥ
- Δέκα ημέρες πριν την βιοψία αποφυγή χρήσης ασπιρίνης ή οποιουδήποτε άλλου φαρμάκου το οποίο εμποδίζει την πήξη του αίματος.
- Την προηγούμενη της βιοψίας από το πρωί να ξεκινήσει η χρήση ciprofloxacin 500mg 1Χ2 (οποιοδήποτε άλλο αντιβιοτικό υποδειχθεί από τον γιατρό)
- 2 ώρες προ της βιοψίας να γίνει υποκλυσμός με δύο κλύσματα του φαρμακείου (2 fleet enemas)
Μετά την βιοψία επιβάλλεται ανάπαυση.
*Αποφύγετε βαριά γεύματα αλκοόλ σεξουαλική δραστηριότητα.
*Ενημερώστε αμέσως τον γιατρό σε περίπτωση.
*Δυσκολίας στην ούρηση η έντονης συχνουρίας
*Πυρετού, αδυναμίας, καταβολής, ιδρώτα.
*Αιμορραγία (μεγάλη) από τα ούρα η από τα κόπρανα
- ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΒΙΟΨΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
Αφού τεκμηριωθεί η παρουσία καρκίνου και αξιολογηθεί ο βαθμός επιθετικότητας ακολουθεί η σταδιοποίηση δηλαδή κατά πόσο η νόσος είναι εντοπισμένη, τοπικά προχωρημένη η έχει επεκταθεί πέραν του προστάτη στους λεμφαδένες η τα οστά.
- Η ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ
Η βιοψία του προστάτη μπορεί να δείξει:
- Αρνητική για κακοήθεια
Στην περίπτωση αυτή έχει σημασία η παρουσία στοιχείων φλεγμονής που θα μας εξηγήσει την άνοδο του psa.
Επίσης εχει σημασία η παρουσία υψηλόβαθμου η χαμηλόβαθμου pin. Η παρουσία υψηλόβαθμου pin πιθανολογεί την ύπαρξη καρκίνου που δεν βρέθηκε και υπαγορεύει επανάληψη της βιοψίας.
- Θετικό για κακοήθεια. Η συντριπτική πλειψηφία των καρκίνων του προστάτη ειναι αδενοκαρκινώματα.
Η επιθετικότητα του καρκίνου που βρέθηκε καθορίζεται απο το λεγόμενο Gleason score.
Αυτό εχει τιμές απο το 2 μεχρι το 10
Τιμές απο 2 μέχρι 4 θεωρούνται χαμηλής επιθετικότητας
Απο 4 μεχρι 6 μεσης επιθετικότητας και απο 7 μεχρι 10 μεγαλης επιθετικότητας.
- Θεραπεία του προστατικού καρκίνου
Ανάλογα με τον βαθμό επιθετικότητας του καρκίνου την επέκταση , την ηλικία και την γενική κατάσταση του ασθενούς (καρδιολογικά, αναπνευστικά, ανατομικά προβλήματα) αποφασίζεται η καταλληλότερη αγωγή.
Η πρόγνωση στον καρκίνο του προστάτη εξαρτάται από την
- Επιθετικότητα (μικρής, μέσης , υψηλής επιθετικότητας)
- Στάδιο (A,B,C, D)
- Ηλικία του ασθενούς.
Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας εξαρτάται από την ηλικία , την γενική κατάσταση του ασθενούς, τυχόν σοβαρές συνυπάρχουσες αρρώστιες, την επιθετικότητα και το στάδιο.
Σε εντοπισμένους καρκίνους μικρής επιθετικότητας σε ηλικιωμένους ασθενείς με σοβαρές συνυπάρχουσες παθήσεις αρκεί η τακτική παρακολούθηση. (εδώ βοηθάει σημαντικά η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία).
Σε ασθενείς με εντοπισμένη νόσο μέσης η υψηλής επιθετικότητας που μπορούν να δεχτούν χειρουργική επέμβαση η ριζική προστατεκτομή είναι η θεραπεία επιλογής.
Αυτή μπορεί να γίνει είτε με ανοικτή χειρουργική επέμβαση, είτε με λαπαροσκοπική η ρομποτικά.
Η τελευταίες βοηθούν στην γρήγορη ανάρρωση του ασθενούς (και στη ανοικτή επέμβαση η ανάρρωση είναι γρήγορη) αλλά κυρίως στην καλύτερη πιθανότητα διατήρησης της στυτικής λειτουργίας. Το κύριο μειονέκτημα της ρομποτικής είναι το σχετικά υψηλό κόστος.
Οι πιθανές μετεγχειρητικές επιπλοκές της ριζική προστατεκτομής είναι η ακράτεια ούρων η αδυναμία στύσης που με την ρομποτική είναι λιγότερες.
Σε ασθενείς που δεν μπορούν να δεχτούν χειρουργική επέμβαση η τοπική ακτινοθεραπεία δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Όταν ο καρκίνος του προστάτη επεκταθεί πέραν του προστάτη εφαρμόζονται ορμονικές θεραπείες η θεραπείες με νέα πολλά υποσχόμενα φάρμακα.
